Het is even gestopt met regenen. De mensen haastten zich naar het graf. Bloempot in de hand. Aan de ingang zit een oud ventje chrysanten te slijten aan hen die deze traditie over het hoofd zagen.
Het is koud. "Oderelligenwere", zoals ze zeggen bij ons. "Allerheiligenweer", dan kan het niet anders dan koud en druilerig zijn. De mensen willen niks liever dan thuis zijn, maar je kan het toch niet laten op zo'n dag. Wat zouden ze wel niet denken? De overledenen? Ach, die weten wel beter...
"Oewist?"
"Ach, lijk het weer."
"Tja, 't zijn geen plaatsen he..."
"Heb je het gezien? Zoveel bloemen op het graf van dingske? Daar zit voor geld in..."
"Overdreven, wat hebben die mensen daar aan, ze zijn toch dood, alleen maar voor de ogen van de goegemeente..."
"En als het gaat vriezen is alles kapot."
"Of dan die wind..."
"Ja, ik heb mijn pot goed vastgezet. Mijne man is daar vorig weekend al meegekomen.... met een schopje... met je schone kleren is dat toch geen werk..."
"Wij laten ze altijd zetten...Dat kost iets meer, maar het is proper gedaan...."
"Maar bij de vrouw van de slager van naast de bakker die dood is van ge weet wel... daar staan geen bloemen, het graf is zelfs niet gekuist..."
"Ach, je weet toch dat hij bij een ander zit, wat zou hij nog veel geven om dat graf..."
"Ja, maar de kinderen, die zouden toch kunnen..."
"Ach, wat zouden ze..."
"En ik heb de vrouw van je weet wel gezien, vorige maand was hij te begraven. Bleiten, dat ze deed, tranen met tuiten."
"Tja, berouw komt na de zonde..."
"Denk je? Dat was toch een schoon koppel, zo christelijk..."
"Dan heb ik wel iets anders gehoord.... was aan de drank.... zou me niet verwonderen..."
"En heb je dat bloemstukje hier gezien? 't Zal ook niet van de goedkoopste geweest zijn...Wie brengt nu zoiets mee?"
"Kijk daar hangt een kaartje aan..."
"Om te tonen dat ze ook iets meegebracht hebben, dat zou ik nu niet doen... je moet er aan denken, de doden weten wel wie iets brengt..."
"Kijk eens..."

Zo herinner ik me de kerkhofbezoeken waar ik verplicht mee naar toe moest. Die santeboetiek laat ik ondertussen achterwege. Soms ga ik nog wel eens kijken, maar nooit in deze periode. De grijze stenen herinneren me dan wel niet aan de mens die er ligt, maar de rust die je er voelt. Alles verzinkt in het niet, bij de aanblik van het eindige...