#TAZ19 - betrokkenheid

Op het einde van het festival wordt de nieuwe curator en het nieuwe thema bekendgemaakt. Dit jaar is dit Lucas De Man en is het thema betro...

Op het einde van het festival wordt de nieuwe curator en het nieuwe thema bekendgemaakt. Dit jaar is dit Lucas De Man en is het thema betrokkenheid. Ik hoor niks dan lovende woorden over het thema maar bij mij krijgt het langzaam een beetje een wrange smaak. Sinds het begin van het jaar gebeurt er van alles rond de plaats van BIPOC (Black and Indigenous People/Person(s) of Color) in de breigemeenschap. Ik volg het vooral via Instagram waar het bij momenten heel heftig is. Ik ben ook aan het lezen geslagen en ik leer enorm veel bij. Het thema van diversiteit en inclusie is ook iets waar ik professioneel mee bezig ben en waar ik ook vast stel dat ik soms op mijn eigen vooroordelen gedrukt wordt. 

Betrokkenheid wordt tijdens Theater aan Zee ingevuld op verschillende manieren. Er werden aantal voorstellingen geselecteerd zoals Tutti Fratelli en er werden ook aantal voorstellingen gecreëerd. Ook de opening ging uit van betrokkenheid. Ik ging mee doen aan de performance waarbij we letters vormden op het strand op instructies van Lucas De Man. Ik denk dat toen mijn eerste voelsprieten geactiveerd werden. Hij probeerde grappig te doen, maar soms waren zijn grapjes misplaatst, zeker als je inclusief wil zijn, dan zijn grapjes over personen met een handicap eigenlijk niet op hun plaats. En natuurlijk mag er mee gelachen worden, maar in dit geval was het wat misplaatst en ik was niet de enige die er over viel. 
 

The Village is een wandeling van 2,5 tot 3,5 uur op Oosteroever. Je komt er met het veer en je laat je leiden door een app die voor deze wandeling werd ontwikkeld. Het duurde even voor ik kon starten. Per tijdsslot kunnen 16 personen vertrekken, maar je bent echt op je eigen ritme bezig.
De wandeling wordt voorgesteld als een onderzoek naar ongelijkheid in Oostende. De eerste stop is een ruimte vol met krantenkoppen over ongelijkheid. Je wordt geconfronteerd met allerlei uitspraken uit Vlaamse en Nederlandse kranten. Bij de Nederlandse kranten is het soms ook wat te specifiek misschien om steeds relevant te zijn. Ik lees dingen over big data, hoe herkomst je toekomst bepaalt, waar je school liep, hoe je opleidingsniveau je gezondheid bepaald,... Ik lees er ook een politieke uitspraak over een studie die we hadden en die zonder kritiek is overgenomen. 

In de app hoor je de stem van Lucas De Man die zegt hoe moeilijk het wel is met al die krantenkoppen en hoe dezelfde krant zich ook wel eens tegenspreekt. Dus zijn ze zelf op onderzoek geweest. Nee, niet de onderzoeken van academici of de talrijke statistieken, maar de mening van de onderzoekers wordt als "de waarheid" voorgesteld. Ze gebruiken een eigen definitie van ongelijkheid, niet de definitie die door een groep van wetenschappers wordt naar voren geschoven. 

Ze hebben samengewerkt met een aantal experten en studenten van de Hogeschool Gent hebben 70 kinderen in Oostende geïnterviewd over hun toekomstdromen. Kinderen van elf jaar die dromen over wat ze later willen worden, waar ze willen wonen, met wie ze zullen samen zijn, hoeveel kinderen ze zullen hebben,... De verhalen van zeven kinderen kan je horen in de zeven huisjes. Via de app kies je wie je wil horen. 
Na een samenvatting van het verhaal van het kind hoor je een expert hier commentaar op geven. Elk kind krijgt ook een score hoe realistisch het verhaal is. Er zijn heel wat bedenkingen te formuleren, hoeveel beroepen kennen elfjarigen en hoe waren we zelf op die leeftijd? Statistieken op macroniveau koppelen aan een individueel verhaal kan de indruk geven dat je de statistieken een gezicht geeft, maar het heeft ook een vies kantje van kinderen af te schrijven op basis van een handje vol statistieken. 
Misschien zal een kind van Syrische vluchtelingen inderdaad geen dokter worden, maar misschien wel verpleegkundige of zorgkundige. Of iets compleet anders natuurlijk. En ja, ik vind het vreselijk dat in ons land herkomst zoveel meer doorweegt in je toekomstkansen dan in andere landen.

The Village wil heel veel aspecten van ongelijkheid vatten en daardoor krijg je een hoopje aan informatie, gekleurd door de keuze van de artiesten maar voorgesteld als De Waarheid. Ik ergerde me aan een hoop stellingen die verkocht werden als de waarheid, terwijl ik er grote vraagtekens bij zet. Zo was de stelling dat er minder oorlogen zijn en we dus liever voor elkaar worden. Ik moest denken aan beelden van de Franse revolutie waar de was wordt uitgehangen, terwijl er van alles in de stad gebeurt. De enorme vluchtelingenstromen, de vervuiling veroorzaakt door onze chemische oorlogsvoering, de schietpartijen,... Zijn we echt liever geworden? Ik heb er mijn twijfels bij. En al zeker als je dat gaat onderbouwen met filmpjes van testen op dieren.
Op een bankje zat ik te luisteren naar verhalen uit het werkveld, een straathoekwerker, een coördinator van een netwerk waar armen het woord nemen, iemand uit de kinderopvang,... Ik heb alle interviews beluisterd omdat ik nood had aan wat extra. Niet zelden werden de absurde regeltjes aangehaald, voor de artiesten een bewijs over de ongelijkheid die in de structuren zit en de oproep tot burgerlijke ongehoorzaamheid, wat ze vertalen als de witte ruimte tussen de regels. Ik weet niet of die personen die geïnterviewd werden het hier zo eens zouden zijn. Natuurlijk zijn er absurde regels en die moeten we aanpakken, maar regels en structuren kunnen ook zekerheid en rechten voor de persoon mee brengen. Alle regels schrappen is ook personen overlaten aan willekeur. 
In één van de laatste haltes krijg je dan een blik op de toekomst, niet de verre toekomst maar dingen die al bezig zijn, het kweken van vlees, 3D printen van lichaamsdelen, manipuleren van DNA, beroepen die zullen verdwijnen,... Ook hier kreeg ik het gevoel in een bepaalde richting geduwd te worden, terwijl het als een neutrale informatie wordt voorgesteld. 
Ik kreeg er ook mijn eigen rapportje met de slagingskansen voor mijn toekomst, net zoals de kinderen dat aan het begin van de wandeling kregen. Bij de eindhalte kreeg ik de vertaling van de score, ik zal zelf mijn pintje moeten betalen. Bij personen met een hogere score wordt een bijdrage gevraagd voor wie het minder goed heeft. 
Ik ken de makers en ik had op voorhand mijn reserves om die reden. Ik hou niet van het betweterige toontje waar ik me meer en meer aan ga storen, en zeker niet als het gaat over thema's waar ik iets van af weet. Ik besef ook dat de vele nuances van ongelijkheid niet in een wandeling te vatten zijn. Doen alsof het wel kan is dan ook niet enkel arrogant, het is ook voorbij gaan aan de complexiteit en zelfs je zelf tegenspreken. Eén van de geïnterviewden heeft het over het belang van weten waar je het over hebt en spreken met de personen in deze situaties, beseffen dat je eigen wereldbeeld gekleurd is door je eigen ervaringen. De artiesten selecteerden wat hen uitkwam en plakten dat in een verhaal dat me op voorhand al vastlag.

Ik was redelijk kwaad na de wandeling en dacht aan hoe ik het zou verwoorden, ondertussen is het een paar dagen later en ik denk dat ik elk woord al herkauwd heb, maar vast nog een paar keer ga omdraaien. Ik gebruik mijn blog dan ook een beetje om te ventileren. Ook al weet ik dat het weinig uithaalt, dat is natuurlijk het nadeel van alleen op stap te gaan. Al worden ook wel meningen uitgewisseld met andere deelnemers.

Betrokkenheid is te vrijblijvend, betrokkenheid is nog geen volledige deelname aan onze maatschappij, blijkbaar zijn er nog mensen die over een ander kunnen beslissen, maar zolang ze het doen vanuit een betrokkenheid is het ok. Een voorstelling als Bloemen van een autist van Tutti Frattelli zou niet geselecteerd moeten worden omdat ze met kwetsbare mensen werken en dit in het thema van het festival past, maar zou geselecteerd moeten worden omdat het een artistiek hoogstaande voorstelling is en we als maatschappij aan alle verhalen waarde hechten.

Ik had mijn twijfels bij de wandeling geventileerd op facebook en las er ook reacties op de avond van de hoop. De Man nodigde vijf gezelschappen uit om een avond vorm te geven, elke avond is dus anders, maar wat ik las, zorgde voor een zekere paniek dat ik me weer zou ergeren. Ik had de avond gekozen die door Jong Gewei van Kloppend Hert werd ingevuld. Jong Gewei is een jongereninitiatief, dat ook door Vooruit en de Vieze Gasten wordt gesteund.

Ze hadden een aantal interventies en vroegen het publiek van bij de start ook om mee te applaudisseren en zingen. Ze hadden drie jongeren uitgenodigd voor een interview over activisme, pessimisme en hoop. Het waren drie verschillende invalshoeken en ik hoorde een hoop zinnige dingen die ik tijdens de wandeling had gemist, misschien vooral ook de bescheidenheid van wat ze wel weten en al de dingen die ze niet weten. We moesten regelmatig lachen maar het werd ook stil, zoals tijdens de poetry slam van Lisette. Mijn buurvrouw grommelde af en toe wel een beetje, het mocht wat sneller vooruit gaan, maar toch vond ik dat de avond voorbij vloog. Ik hield van de combinatie van korte interventies, interactie, beelden en muziek.

You Might Also Like

0 reacties